موانع پیش روی طرح نهضت ملی مسکن

به گزارش راهبرد معاصر؛ دولت در شرایطی که همزمان با تحریم و کرونا مقابله می‌کند، برای کنترل و مهار قیمت مسکن به میدان آمده و عزم خود را جزم کرده با مدیریت بازار مسکن، به قیمت خرید و اجاره سامان‌ دهد.

ساخت و ساز و تامین مسکن نه تنها یک وزارتخانه خاص، بلکه به طور کلی تمام دولت و حاکمیت را با خود درگیر می کند و یکی از شاخص های ارزیابی عملکرد هر دولتی به همین حوزه مربوط می شود.

نه فقط شرایط خاص اقتصادی، بلکه ضرورت تامین مسکن به عنوان کالای اساسی زندگی مردم و اینکه سهم نسبتا بزرگی در ایجاد اشتغال و شتاب بخشی به اقتصاد دارد، این حوزه را همواره جزو اولویت دولت‌ها قرار می دهد.

با در نظر گرفتن این مطلب که در کشور تقریبا ۳۰ درصد مردم مستاجرند برنامه ریزی و سرمایه گذاری می تواند راهکار اصلی برای عبور از بحران مسکن و کنترل بازار باشد.

سهراب مشهودی، کارشناس مسکن و مسئول گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران در گفت‌و‌گو با «راهبرد معاصر» در خصوص علت گرانی مسکن گفت: مسکن یک امر معلولی است یعنی متغیر‌هایی مانند اقتصاد کلان و اقتصاد خرد خانوار روی آن اثر می‌گذارد.

وی در ادامه افزود: عرضه و تقاضا که از عوامل داخلی در بازار مسکن هستند تاثیر آنچنانی بر روی قیمت مسکن ندارند و به نوعی دلیل اصلی افزایش قیمت مسکن، کاهش ارزش پول ملی است.

مشهودی با بیان اینکه دولت باید مشکلات حاشیه نشینان را حل کند تا بازار مسکن به ثبات برسد گفت: برآوردهای اولیه نشان می‌دهد 19 میلیون حاشیه نشین در اطراف شهرها وجود دارد که این 19 میلیون حاشیه نشین به علت اینکه اغلب سکونت‌گاه‌هایشان در بیرون از شهر قرار دارد برای آن‌ها سند صادر نمی‌کنند و به نوعی مسکن غیر رسمی محسوب می‌شوند.

این کارشناس مسکن اظهار کرد: اگر دولت واقعا میخواهد در حوزه مسکن کار کند باید فکری به حال این 19 میلیون کند که 30 درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود. بنابراین اگر به آن‌ها سند بدهند با این سند قادر خواهند بود از بانک وام بگیرند و منازل خودشان را بازسازی کنند.

وی در ادامه افزود: اگر برای مسکن‌های مناطق حاشیه نشین سند صادر شود آنگاه سکونت رسمی تلقی می‌شوند و سایر دستگاه های اجرایی موظف هستند به انها خدمات بدهند و این می‌تواند خیلی بیشتر از آن 4 میلیون مسکن اجتماعی که دولت در 4 سال وعده داده است افراد را خانه دار کند. به همین خاطر دولت باید فکری برای این حاشیه نشینی کند تا مشکل مسکن برطرف شود.

مشهودی با بیان اینکه نمونه طرح نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم را ما در سال‌های قبل در مسکن مهر دیده‌ایم گفت: این مسکن‌ها در جاهای نامناسب ساخته شده اند و هنوز هم خالی هستند و بدتر از آن اقداماتی هست که در شهرهای جدید رخ داده است.

این کارشناس مسکن با تاکید بر اینکه دولت نمی‌تواند با این طرح مردم را جذب کند گفت: 30 سال است که دولت مشغول ساخت 18شهر است که به طور میانگین از 4 میلیون ظرفیت هر شهر، 1 میلیون آن پر شده است. یعنی دولت با این ساخت و سازهایی که انجام میدهد نمی‌تواند مردم را جذب کند. علت ان هم این است که مطابق با استانداردهایی که مردم متقاضی آن هستند مسکن ساخته نمی‌شود.

مسئول گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران با برشمردن استانداردهای ساخت و ساز تصریح کرد: این استاندارد ها را شورای عالی شهرسازی وضع کرده است که بر اساس جمعیت باید برای هر نفر آموزش و پرورش، درمان و خدمات وجود داشته باشد. وقتی این استانداردها رعایت بشود دیگر این مسکن ها برای خانوارهای متوسط روبه بالا قابل دسترسی است چون از حیث هزینه برای دهک های پایین جامعه امکان پذیر نیست در نتیجه دولت اگر این کار را هم انجام بدهد شکست میخورد.

مشهودی در پاسخ به این سوال که آیا دولت میتواند به وعده خود مبنی بر ساخت سالی یک میلیون مسکن عمل کند گفت: یک نسبتی بین درآمد ملی و هزینه در بخش‌های مختلف وجود دارد که این عدد در بخش مسکن حدود 12 درصد است یعنی بیش از 12 درصد نمیتوان از درآمدهای ملی برای ساخت مسکن استفاده کرد مثل کاری که در مسکن مهر کردند که خروجی آن افزایش تورم و ضربه زدن به بازار مسکن شد. در نتیجه به نظر من کشور ما توان ساخت یک میلیون مسکن در سال را ندارد.

وی ادامه داد: مسکنی که ساخت آن یک میلیارد هزینه برای دولت دارد، به طور میانگین مردم باید برای خرید آن ماهیانه 5 الی 6 میلیون تومان اقساط پرداخت کنند، بالطبع افرادی که قدرت خرید خانه ندارند نمیتوانند 5 میلیون هم اقساط وام را بدهند.

مشهودی مهمترین راهکار برای کاهش قیمت مسکن را سند دادن به 19 میلیون حاشیه نشین دانست و اظهار کرد: این اقدام فشار را از بازار مسکن برمیدارد و از این طریق جلوی مهاجرت هم به شهرها گرفته می‌شود.

وی یکی از علل مهمی که بر بازار مسکن اثر گذار است را پول های سرگردانی دانست که در دست مردم است و در ادامه افزود: اگر این نقدینگی نتواند به سایر بخش های مختلف اقتصادی برود در نتیجه باعث افزایش تقاضا و گرانی قیمت می‌ شود که در مورد مسکن هم این اتفاق رخ داده است.

این کارشناس مسکن اظهار کرد: اگر تورم کنترل نشود و مدیریتی بر بازارهای اقتصادی وجود نداشته باشد بازهم خرید مسکن به عنوان یک پس انداز سرمایه ادامه پیدا میکند و ما همچنان شاهد افزایش قیمت مسکن خواهیم بود.

مشهودی در پایان افزود: گرانی مسکن در گرو دو مقوله افزایش نقدینگی و رشد تورم است. اگر دولت طرح آمایش سرزمینی را که بعد از 40 سال تصویب شد آن را پیگیری کند یک توزیع متوازن سکونت در کل کشور به پدید می‌آید و چون با این اقدام خود به خود مهاجرت کاهش پیدا میکند بر روی مسکن اثر میگذارد.